تعریف و علایم اوتیسم

اوتیسم

اختلال درخودماندگی تقریبا همیشه قبل از سن سه سالگی بروز می کند و با اختلال کلامی و غیر کلامی و اختلال در ارتباط، تعامل اجتماعی و یا رفتار های دیگر مشخص می شود. کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب دچار مشکل شدید در روابط سالم با دیگران است.  در بسیاری از موارد این کودکان قادر به تفسیر نشانه های غیر کلامی ارتباطات مانند حالات چهره نیستند. علائم این اختلال در سال های اول عمر بروز می کند و علت اصلی آن ناشناخته است. این اختلال در پسران شایع تر از دختران است. وضعیت اقتصادی ، اجتماعی ، سبک زندگی و سطح تحصیلات والدین نقشی در بروز اوتیسم ندارد. این اختلال بر رشد طبیعی مغز در حیطه تعاملات اجتماعی و مهارت های ارتباطی تأثیر می گذارد. کودکان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم در ارتباطات کلامی و غیر کلامی، تعاملات اجتماعی و فعالیت های مربوط به بازی، مشکل دارند. این اختلال ارتباط با دیگران و دنیای خارج را برای آنان دشوار می سازد. در بعضی موارد رفتارهای خود آزارانه و پرخاشگری نیز دیده می شود. در این افراد حرکات تکراری ( دست زدن ، پریدن ) پاسخ های غیر معمول به افراد ، دلبستگی به اشیا و یا مقاومت در مقابل تغییر نیز دیده می شود و ممکن است در حواس پنجگانه ( بینایی ، شنوایی ، لامسه ، بویایی و چشایی )  نیز حساسیت های غیر معمول نشان دهند. هسته مرکزی اختلال در اوتیسم ، اختلال در ارتباط است.

حالا خصوصیات این کودکان را با هم مرور می کنیم.

کودک مبتلا به اوتیسم در حرف زدن مشکل دارد
از نظر کلامی، کودک مبتلا به اوتیسم دچار تاخیر است. کودکان به مرور که بزرگ می شوند،  قدرت بیان بیشتری دارند. یک کودک طبیعی در یک سالگی می تواند تک کلمه ادا کند و در 1.5 سالگی 3-2 کلمه را با هم ترکیب می کند اما کودکان مبتلا به اوتیسم یا کلام ندارند یا در مقایسه با سن شان دچار تاخیر کلامی اند یا کلام شان معنی دار نیست و کلام دیگران را تکرار می کنند مثلا صدای دیگری را تقلید می کنند.
این کودکان می توانند جملات سنگین و طولانی را بیان کند اما برخی کودکان مبتلا به اوتیسم مثل طوطی کلمات و جمله های اطرافیان را تکرار می کنند.

 کودک مبتلا به اوتیسم خودش را با اسم بیان می کند و "من " نمی گوید

در روند طبیعی رشد، کودکان به محض آنکه «من» را درک می کنند، دیگر از «نام خود» برای بیان خواسته هایشان استفاده نمی کنند در حالی که کودک مبتلا به اوتیسم شناختی از «من» ندارد و خود را با نام صدا می زند؛ مثلا می گوید: به مهتاب نگاه کنید! حتی کودک مبتلا ضمایر را هم اشتباه استفاده می کند.

ارتباط دو طرفه ندارند

کودک مبتلا به اوتیسم نمی توانند درست ارتباط برقرار کنند و گفتارشان جهت دار نیست.
در واقع کودک مبتلا به اوتیسم نمی تواند تبادل اطلاعات کند. این کودکان به لبخند یا خستگی دیگران توجهی ندارند و نمی توانند نوبت را رعایت کنند. آنها ارتباط یک طرفه برقرار می کنند و به همین علت ارتباطشان موثر نیست.

واژه های شان ملموس نیست
ممکن است واژه سازی به شکل بازی در کودکان عادی هم دیده شود اما جایگزین کردن همیشگی واژه ها، مختص مبتلایان به اوتیسم است.

اوتیسم از نظر شدت متفاوت است
در گذشته اوتیسم به 5 گروه تقسیم می شد اما امروزه می دانیم که اوتیسم نوعی اختلال رفتاری است و طیف بندی دارد. ممکن است فردی تمام علائم را داشته باشد و در طیف شدید اوتیسم باشد و به شکل فردی در خودمانده در جامعه ظاهر شود و ممکن است فقط مشکل ارتباطی داشته باشد؛ مثلا نتواند دوست صمیمی داشته باشد و احساسات دیگران را درک کند و در گروه مبتلایان به اوتیسم خفیف دسته بندی شود.

کودکان مبتلا به اوتیسم ساعت ها درگیر یک شی یا بازی هستند
کودک طبیعی توجه کوتاهی دارد یعنی شاید نهایتا 5 دقیقه با یک اسباب بازی بازی کند و بعد آن را رها کند و سراغ بازی دیگری برود اما کودک مبتلا به اوتیسم ساعت ها یک بازی تکراری انجام می دهد.

 کودک مبتلا به اوتیسم از وسایلی که می چرخند خوشششان می آید

این کودکان به چرخیدن یا به وسایلی که می چرخد مثل لباسشویی علاقه مند هستند و ممکن است ساعت ها خود را با تماشای آنها سرگرم کنند. چون حرکات این دستگاه ها تکراری و چرخشی است برای شان جالب است!

بازی این بچه ها با بازی سایر بچه ها متفاوت است
این کودکان بازی های تخیلی ندارند. کودکان از 1.5 تا 2 سالگی وارد بازی های نمادین می شوند؛ مثلا ممکن است از یک تکه پازل به عنوان لیوان چای استفاده کنند یا عروسک شان را روی پا بگذارند و تکان دهند. این بازی ها به رشد طبیعی کودک کمک می کند اما مبتلایان به اوتیسم این توانایی را ندارند.

در هنگام تولد تشخیص اوتیسم ممکن نیست

علائم اوتیسم معمولا از 9 ماهگی قابل تشخیص است اما در 3-2 سالگی کاملا مشخص می شود مگر در موارد بسیار خفیف که ممکن است در نوجوانی یا جوانی تشخیص داده شود. علائم در حوزه ارتباط، کلام و علایق و رفتارهای تکراری دیده می شود.

این کودکان ارتباط چشمی ندارند با دیگران

در موارد متوسط تا شدید، این کودکان ارتباط چشمی ندارند اما در موارد خفیف فقط ارتباط کلامی برقرار نمی کنند.

این کودکان در برخی حوزه ها نبوغ خاصی دارند

متاسفانه دو سوم کودکان مبتلا کم توان ذهنی هستند و یک سوم آنها هوش معمولی دارند. این کودکان در برخی مسائل نبوغ خاصی دارند. مثلا ممکن است علاقه خاصی به سیاره ها داشته باشند و با کمترین تلنگری اطلاعاتی را در این زمینه حفظ کنند و اگر در جمع قرار بگیرند در مورد این مسائل صحبت کنند.

این کودکان توان ذهن خوانی ندارند

کودک مبتلا به اوتیسم درک کاملی از احساسات دارد. او می تواند مادرش را بغل کند و ببوسد یا دلیل گریه اش را جویا شود اما در سنین بالاتر که انتظارها از او بیشتر می شود، ممکن است در این زمینه دچار مشکل شود.