نشانه ها و درمان وسواس کودکان

علایم و نشانه های وسواس کودکان

توضیح وسواس در کودکان اغلب دشوار است زیرا آنان در پنهان کردن علایم مهارت پیدا می کنند. این برای بچه ها غیر طبیعی نیست که درگیر رفتارهای تشریفاتی وسواسی شوند برای ماه ها و و حتی سال ها قبل از اینکه والدین متوجه رفتار وسواسی آن ها شوند.

همچنین ممکن است کودک در مدرسه درگیر رفتار تشریفاتی نباشد و والدین تصور کنند که این رفتارها در خانه یک مرحله گذرا است. وقتی که کودک سعی می کند که خود را از این افکار و رفتار رها کند، مضطرب می شود.

وقتی که کودکان احساس خجالت یا شرمساری دارند و نگرانند که دیوانه به نظر برسند سعی می کنند رفتارهای تشریفاتی وسواسی را با وظایف روزمره ترکیب کنند تا به اصطلاح لو نروند ولی این تا زمانی که بتوانند کنترل کنند، ممکن است.

این طبیعی است که کودکان از والدین درخواست کنند که در رفتار تشریفاتی آن ها شرکت کنند. وقتی که کودک حرکتی را انجام می دهد قاعدتا والدین هم پاسخ می دهند. اگر کودک بگوید " من به چیزی که آلوده است دست نمی زنم، باید می زدم؟ " والدین هم می گویند" : نه، تو کار خوبی کردی " و این گونه رفتار تشریفاتی کودک بارها تکرار می شود. در ابتدا والدین نباید اشاره ای به اتفاقی که در حال رخ دادن است، بکنند. قشقرق، نشانه آشکار نگرانی است و رفتارهای این چنین که باعث مشکلات می شوند پس از شرکت نکردن والدین در تشریفات طبیعی است. این مشکلات و نشانه ها است که خانواده را برای درمان وسواس به درمان می کشاند.

علایم وسواس کودکان:

آسیب و ترک برداشتن دست ها از شست و شوی زیاد

استفاده غیر طبیعی از صابون و دستمال توالت

قیمت بالا و غیر منتظره قبوض آب و برق

افت ناگهانی در نمرات آزمون ها

ساعت های غیر مفید و طولانی صرف تکالیف مدرسه کردن

سوراخ ناشی از پاک کردن زیاد بر روی صفحات کاغذ

درخواست از اعضای خانواده برای تکرار زیاد عبارت ها یا بارها به یک سوال جواب دادن

ترس پایدار از بیماری

افزایش قابل توجه لباس ها در لباسشویی

زمان زیاد و خاصی برای آماده شدن برای رفتن به تخت خواب

ترس مداوم از اینکه اتفاق بدی در حال رخ دادن است یا رخ خواهد داد

چک کردن مداوم برای مطمئن شدن از سلامتی خود و خانواده

بی میلی برای بیرون رفتن همراه با خانواده

تشخیص وسواس

وسواس بین اختلالات کودکی، اختلالی رایج است ولی تشخیص داده نمی شود.کودکان اغلب نشانه ها را پنهان نگه می دارند تا احساس خجالت نکنند.

حتی اگر نشانه ها عیان و آشکار باشند، والدین گاهی نشانه ها را به مقتضیات طبیعی کودکی ربط می دهند یا نشانه هایی از بد رفتاری کودکان می دانند.

اگر یکی از موارد زیر یا بیشتر در مورد فرد صدق کند می توان تشخیص وسواس را برای کودک مطرح کرد:

یک ساعت یا بیشتر وقت صرف کردن برای تشریفات و ... هر روز

باعث رنج شود

در رفتار روزمره خلل ایجاد کند

وسواس در کودکان معمولا بین سن هفت تا دوازده سال تشخیص داده می شود.  بچه ها  در این سنین به طور طبیعی نگران رابطه خود با دوستانشان هستند و احساس نا امنی یا اضطراب ناشی از وسواس باعث احساس ترس و از دست دادن کنترل شان است.

اگر به نشانه ها شک کردید فرزندتان را به مرکز درمانی ببرید. دکتر از او مناسب سن او سوال می کند.

روانپزشک یا درمانگر مناسب سن او و به زبان او سوال می کند. به طور مثال:

آیا فکرها، تصاویر و ایده هایی داری که تو را اذیت کند؟

دلت می خواهد کاری را چند بار از اول انجام بدهی؟

دست هایت را زیاد می شوری؟ بیشتر از بچه های دیگر؟

وسایلی که دیگران دور می ریزند را تو جمع می کنی؟

قبل از خواب احساس می کنی که هر شب باید یک سری کارهایی انجام بدهی؟ کارهایی که هر شب تکرار می شود؟

درمانگر درباره ی تکرار و شدت این کارها از او سوال می کند. مثلا ممکن است او به همه سوالات پاسخ " بله " بدهد، بنابراین یا وسواس دارد یا اختلالات دیگر مگر اینکه گاهی این کارها را بکند و شدت آن برای تشخیص وسواس مناسب نباشد.

درمان وسواس

بهترین درمان برای وسواس، رفتار درمانی و درمان دارویی است. در بخش روان درمانی درباره  رفتار درمانی صحبت کرده ایم. در این بخش در مقاله درمان " شناختی-رفتاری" به این رویکرد درمانی پرداختیم. در این رویکرد درمانی، کودک یاد می گیرد که افکار و رفتارش را تغییر دهد.

رفتار درمانی به کودک کمک می کند که به تدریج با ترس هایش مواجه شود. او متوجه می شود که نباید رفتارهای تشریفاتی انجام بدهد و او با اضطراب هایش مواجه می شود و با شناخت آن ها از شدت آن ها کاسته می شود و متوجه می شود که اتفاقات فاجعه باری رخ نخواهد داد.

مثلا کودکانی که ترس از آلودگی دارند ابتدا باید با اجسام کمتر آلوده مواجه شوند، سپس با شدت متوسط آلودگی و در نهایت با اجسام کاملا آلوده مواجه شوند تا متوجه شوند قرار نیست اتفاق خاصی بیفتد. در صورتی این روش جواب می دهد که زمان مواجه شدن با اجسام آلوده کودک از رفتارهای تشریفاتی و وسواس های عملی گذشته استفاده نکند. مثلا جسم آلوده را پرت نکند و فرار نکند.

وسواس  در صورت عدم درمان می تواند بدتر شود بنابراین برای درمان وسواس کودک خود، درمانگر حرفه ای بیابید.

صرفا حرف زدن درباره ی وسواس های عملی کودک و ترس ها کمکی به کودک نمی کند و ممکن است با تکرار باعث تقویت رفتار وسواسی شویم. بهترین روش، حمایت خانواده و کنار آمدن آن هاست زیرا درمان در طولانی مدت میسر است.

برخی کودکان صرفا با رفتار درمانی مداوا می شوند ولی برخی نیاز به رفتار درمانی و دارو درمانی دارند. درمانگران به شما و کودک شما روش های کنار آمدن و مدیریت نشانه ها را می آموزند.

کمک به کودک وسواسی

خیلی مهم است که بدانید وسواس تقصیر کودک نیست.  شرکت خانواده در روند درمان و آموختن راجع به وسواس و متعادل کردن توقعات از کودک تان در روند درمان ضروری است.

بچه ها در روند درمان با سرعت متفاوتی بهبود می یابند بنابراین هر روز را با روز قبل مقایسه نکنید و کوچکترین پیشرفتی را تحسین کنید و بدانید که سبب بیماری، کودک شما نیست و او را سرزنش نکنید.

تا جای امکان روند طبیعی خانواده مثل قبل باشد و این مسئله را بزرگ نکنید. نگذارید که وسواس در زندگی روزمره مهم ترین چالش زندگی تان شود. در روند درمان کودک تان حمایت گر و صبور باشید.